Historia de "Os Trabazos"
“Os Trabazos” de Castro Caldelas foi un grupo de gaiteiros de principios do século XX, fundado polos irmáns Perfecto, Gervasio e Pascasio López Cereijo, que eran naturais da aldea de Trabazos, parroquia de Santa Eulalia, concello de Castro Caldelas, de aí o seu nome.
En 1901, os irmáns D. Perfecto,D. Gervasio e D. Pascasio, con idades de entre 14 e 16 anos, emigraron para Cuba. Gervasio, encontrou traballo na cidade de Manzanillo (Cuba). Nesta cidade, D. Gervasio, afeccionado á música, conseguiu praza de redobrante na banda municipal. Por consello do director da banda de música, D.Gervasio comezou a estudar clarinete ata tal punto que acabou alcanzando o posto de primeiro instrumentista. Durante esta etapa, D. Gervasio conseguiría grandes éxitos, pasando por incluso os Estados Unidos. O regresar novamente a Cuba, formou xunto cos seus irmáns D. Perfecto e D. Pascasio, que tamén andaban no mundo da música, “Os Trabazos”.
En 1910 os tres irmáns regresaron a Castro Caldelas e xunto con outros membros consolidaron o grupo “Os Trabazos”, quedando integrado inicialmente con D. Gervasio (clarinete), D. Perfecto (gaita), D. José Grasas (caixa) e D. Pascasio (bombo). Durante esta primeira etapa foron entrando no grupo outros membros como D. Juan, de Cambicia e un veciño de A Veiga, pero como vivían lonxe de Castro Caldelas, non asistían os ensaios.
Por outra banda, en 1926, D. Luís Amaro fundou o outro grupo que existía en Castro Caldelas, “Os Caldeleses”, grupo formado ademais, por D. Manuel Anchiño e Francisco Pérez (que posteriormente emigraría a Bos Aires e supostamente formaría alí outro grupo, tamén chamado “Os Trabazos”).
Tres anos máis tarde, “Os Caldeleses” disolvéronse e xuntáronse con “Os Trabazos” e finalmente, coa saída de Pascasio (un dos irmáns), descoñecéndose o motivo, “Os Trabazos” quedou formado por D.Gervasio (clarinete), D. Perfecto (gaita), D. Luís Amaro (gaita), D. Manuel Anchiño (caixa) e D. Cesáreo Losada (bombo).
Este quinteto percorreu tódolos arredores de Castro Caldelas, diversos lugares de Galicia (San Froilán, en Lugo) e incluso saíron fora de Galicia, actuando en Astorga (León), Bilbao, Valladolid etc, cobrando por actuación 5 duros diarios e disfrutando de pensión completa. Concretamente en Bilbao, foi onde sacaron unha das poucas fotografías que se gardan do grupo (o día 25 de xuño de 1931), vestidos de traxe e gravata.
Poucos anos antes da guerra civil, ocorre un feito que afectaría de gran importancia a “Os Trabazos”. D. Perfecto tiña un fillo, Orlando, que aprendera a tocala caixa e por ese motivo quería desfacerse de D. Manuel Anchiño. D. Luís, gran amigo de D. Manuel, enfadado por esa substitución, acabou saíndo de “Os Trabazos” e formou novamente “Os Caldeleses”, xunto D. Saturnino (Clarinete), D. Manuel Anchiño (caixa), e D. Manuel Losada “Pitilá” (bombo).
Por outra banda, “Os Trabazos” quedaría formado por D. Gervasio, D. Perfecto, D.Orlando (caixa) e D. Cesáreo. Este cuarteto, colleríaos a Guerra Civil actuando en Asturias e aquí pasaría un dos momentos máis tristes do grupo, xa que D. Orlando acabaría morrendo nunha batalla da Guerra (na batalla do Ebro). O resto do grupo, durante os tres anos que durou a guerra, non puideron regresar a Castro Caldelas.
Durante a Guerra Civil, nin “Os Caldeleses” que se quedaron en Castro Caldelas, nin “Os Trabazos” puideron tocar.
Ó rematala Guerra Civil, D. Gervasio (que perdera o clarinete e as partituras na súa estancia fora), D. Perfecto (que xa estaba perdendo a vista) e D. Cesáreo (xa sen Orlando), regresaron a Castro Caldelas, mentres que “Os Caldeleses” comezaron a tocar polas aldeas.
O chegar a Castro Caldelas, D. Luís ofreceulles ós irmáns D. Perfecto e D. Gervasio, reingresar no grupo e desta maneira, “Os Caldeleses” desaparecerían e volvería rexurdir “Os Trabazos”, esta vez en forma de sexteto, integrado por D. Saturnino (clarinete), D. Gervasio (clarinete), D.Perfecto (gaita), D.Luís Amaro (gaita), D. Manuel Anchiño (caixa) e o “Pitilá” (Bombo). D. Cesáreo xa non estaría no grupo.
Nesta nova etapa, “Os Trabazos”, volverían a tocar por diferentes localidades, tendo como importantes actuacións, as de Ourense, cando Francisco Franco inaugurou a estación de ferrocarril (1952) e a de Marín, cando se inaugurou a escola Naval.
Anos máis tarde, D Saturnino emigrou a Bos Aires, (tocaría no «Centro Regional de Castro Caldelas» no grupo, tamén chamado “Os Trabazos”, quedando novamente os cinco compoñentes).
En 1955, desfaríase “Os Trabazos”, debido ó falecemento de algúns compoñentes e por outros problemas.
“Os Trabazos” interpretaban gran variedade de pezas musicais como , jotas, muiñeiras, pasodobres, alboradas, vals, tangos, habaneras, rumbas, boleros, rancheras, ata un chotis madrileño.
Moitas das pezas do seu repertorio foran compostas por D. Perfecto, como “A romería” (muiñeira), “Cantigas e agarimos” (pasodobre), e “Galicia y sus cantares” (vals-jota). Outras eran de autores galegos (Airiños Aires ou Alborada Galega de Pascual Veiga) ou feitas por directores de bandas de música de toda España e incluso de orquestras da época (“tengo una vaca lechera” ou “mi casita de papel”).
Podes escoitar un tango do seu repertorio na seguinte enlace:
